Haciz Yolu ile Takibin İflas Yoluyla Takibe Dönüştürülmesi

İcra ve İflas Kanunu’nun 43. Maddesi; “İflas yolu ile takip, ancak Ticaret Kanunu gereğince tacir sayılan veya tacirler hakkındaki hükümlere tabi bulunanlar ile özel kanunlarına göre tacir olmadıkları halde iflasa tabi bulundukları bildirilen hakiki veya hükmi şahıslar hakkında yapılır. Şu kadar ki, alacaklı bu kimseler hakkında haciz yolu ile de takipte bulunabilir. Bu yollardan birini seçen alacaklı bir defaya mahsus olmak üzere o yolu bırakıp harç ödemeksizin diğerine yeni baştan müracaat edebilir.” hükmünü haizdir. Dolayısıyla İİK m.43/2 hükmü gereğince haciz yolu ile yapılmış olan takibin, harç ödemeden iflas yoluyla takibe dönüştürülmesi mümkündür.

Öte yandan, mevcut takip yolu değiştirilerek iflas yolu ile takibe başvurulduğunda borçlu iflas ödeme emrine itiraz ederse, Ticaret Mahkemesi, haciz yoluyla yapılmış takibin kesinleşip kesinleşmemesine bakmaksızın, borçlunun itirazını genel hükümlere göre inceleyecektir. [1] Öte yandan takip yolunun değiştirilmesi ile beraber, alacaklı mevcut haciz yolu ile takipten vazgeçmiş olacağından, borçlunun malları üzerindeki hacizlerin de kendiliğinden kalkması söz konusu olacaktır ki bu da mal kaçırmaya olanak tanıyabilecektir.

12. HD. 20.1.1987 T. E: 4838, K: 382; “Borçlu hakkında açılan haciz yoluyla takip kesinleşmiş ve bir kısım mallar haciz edilmiştir. Kesinleşmeden ve bu işlemlerin ifasından sonra alacaklı vekili İİK’nun 43 ncü maddesinin sağladığı hakka dayanarak «haciz yoluyla yürütmekte olduğu takibi bırakıp iflas yoluyla takip usulünü seçtiğini» bildirmiştir. Talep kabul edilerek bu doğrultuda ödeme emri çıkarılmıştır. Borçlu vekilinin 27.2.1986 tarihli isteği takibin ve borcun esasıyla alakalı değildir. İİK’-nun 172 nci maddesi kapsamı dışında kalan ve hacizle ilgili bu şikayet hakkı-da merci karar vermeğe yetkilidir. Takip usulünün değiştirilmiş ve haciz yolunun terkedilmiş olması nedeniyle, evvelki hacizlerin kendiliğinden kalkacağı aşikardır. İflas yolunu seçen alacaklının İİK’nun 159 uncu maddesi gereğince mahkemeden muhafaza tedbirleri alınmasını isteme hakkı saklıdır.”

Ayrıca M.43/2’nin uygulanmasında mevcut haciz yolundaki alacak miktarlarını değiştirme imkanı bulunmamaktadır.

YARGITAY 23. Hukuk Dairesi 2013/4708 2013/4793 Karar Tarihi: 09.07.2013; “Davacının takip şeklini İİK’nın 43/…. maddesi uyarınca adi iflas yolu ile takibe çevirmesi üzerine yeniden düzenlenen ödeme emrinde alacak miktarını artırmasının yasaya aykırı olduğu gözetilmeksizin, iflas yoluyla takipteki ödeme emri esas alınarak hazırlanan depo emrinin yerine getirilmediği gerekçesiyle, davalının iflasına karar verilmesi doğru olmamıştır.”

---

[1] KURU, B. İcra ve İflas Hukuku El Kitabı,sf1100