İnşaatta Ayıplı İmalat Halinde Tüketicinin Bedelden İndirim İsteme Hakkı

Satın alınan mal ya da hizmette ayıp bulunması halinde tüketicinin seçimlik hakları bulunmaktadır. Bunlar bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarıdır. Bu haklardan, bedelde indirim isteme hakkı, müteahhitten satın alınan ayıplı inşaat (daire/ dükkan) v.b. olması halinde nasıl hesaplanacaktır? Yargıtay 13 Hukuk Dairesi aşağıdaki emsal kararında, bu hesabın, taşınmazın satış tarihindeki ayıplı hali ile ayıpsız hali arasındaki değer kaybı olacağı hususuna vurgu yapmıştır.

YARGITAY 13. Hukuk Dairesi Esas No: 2016/24014 Karar No: 2019/10912 Karar Tarihi: 06.11.2019;  Davacının, 4+1 daire için sözleşmenin eki mahal listesine göre 2 adet kapalı otopark taahhüt edilmesine karşın bu edimin yerine getirilmediği iddiası ile dairede meydana gelen değer kaybının tahsili talebi yönünden alınan bilirkişi raporu doğrultusunda %5 değer kaybına karşılık 18.000,00 TL’ye hükmedilmiştir. Satış bedelinden indirilecek miktarın tespitinde, doktrinde, “mutlak metod”, “nisbi metod” ve “tazminat metodu” adıyla bilinen değişik görüşler mevcutsa da, gerek Dairemiz gerekse Yargıtay tarafından öteden beri uygulanan “nispi metod” olarak adlandırılan hesaplama yöntemi benimsenmektedir. (13.HDT.26.12.1997, E.1997/7580; K.1997/10870) Bu metoda göre; satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı değerleri arasındaki oranın, satış bedeline yansıma miktarı belirlenmektedir. Başka bir ifade ile satılanın, tarafların kararlaştırdıkları satış bedeli gözetilmeksizin, satış tarihi itibariyle gerçek ayıpsız rayiç değeri ile, ayıplı haldeki rayiç değeri ayrı ayrı belirlenerek, bu iki değerin birbirine bölünmesi suretiyle elde edilecek oran, satış bedeline uygulanmaktadır. Somut olayda bu hususlar gözetilmeksizin, bulunan oran satış bedeline uygulanarak indirilmesi gereken tutar belirlenmiştir. Oysa yukarıda açıklandığı gibi dava konusu dairenin satın alındığı tarih gözetilerek, satış bedelinden indirilmesi gereken miktarın bu metoda göre belirlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gereklidir. O halde satış tarihi itibariyle dairenin ayıpsız rayiç değeri ile, ayıplı rayiç değeri ayrı ayrı belirlenmeli, belirlenecek bu miktarlar birbirine oranlanmalı, tespit edilecek bu oran da taraflar arasında gerçek satış bedeline uygulanarak, satış bedelinden indirilmesi gereken miktar bu şekilde belirlenmeli, davacı talebi ile tarafların kazanılmış hakları da gözetilerek bir karar verilmelidir. Açıklanan husus gözardı edilerek, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir