Belirli mal vasiyeti

Belirli mal vasiyeti, miras hukuku çerçevesinde kişinin ölümünden sonra belirli bir malvarlığı unsurunun, mirasçıdan bağımsız olarak, doğrudan bir kişiye bırakılmasını ifade eder. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen bu kavram, hem miras bırakanın iradesine saygıyı temin eder hem de mirasçılar ve vasiyet alacaklıları arasındaki ilişkiyi düzenler. Belirli mal vasiyeti, miras bırakanın, terekedeki belirli bir malı veya hakkı, vasiyetname yoluyla bir kişiye bırakmasıdır. Bu mal, taşınır, taşınmaz, para, alacak ya da başka bir mülkiyet unsuru olabilir.

Madde 517- Mirasbırakan, bir kimseye onu mirasçı atamaksızın belirli bir mal bırakma
yoluyla kazandırmada bulunabilir.
Belirli mal bırakma, ölüme bağlı tasarrufla bir kimseye terekedeki bir malın mülkiyetinin
veya terekenin tamamı ya da bir kısmı üzerinde intifa hakkının kazandırılmasına yönelik
olabileceği gibi; bir kimse lehine tereke değeri üzerinden bir edimin yerine getirilmesinin, bir
iradın bağlanmasının veya bir kimsenin bir borçtan kurtarılmasının, mirasçılar veya belirli mal
bırakılanlara yükletilmesi suretiyle de olabilir.
Bırakılan belirli mal terekede bulunmadığı takdirde, tasarruftan aksi anlaşılmadıkça,
ölüme bağlı tasarrufu yerine getirmekle yükümlü olanlar borçtan kurtulurlar.
Madde 518- Bırakılan belirli mal, mirasın açılması anındaki durumuyla teslim olunur;
yarar ve hasar, mirasın açılması anında kendisine belirli mal bırakılana geçer.
Tasarrufu yerine getirme ile yükümlü olan kimse, mirasın açılmasından sonra bırakılan
belirli mala yaptığı harcamalar ve mala verdiği zararlardan dolayı, vekâletsiz iş görenin haklarına
sahip ve borçlarıyla yükümlü olur.
Madde 519- Tereke mevcudunu veya tasarrufu yerine getirme yükümlüsüne yapılan
kazandırmayı ya da saklı payı zedeleyen tasarrufların orantılı olarak tenkisi istenebilir.
Tasarrufu yerine getirme yükümlüsü, mirasçılığı veya kendisine bırakılan kazandırmayı
reddetmiş ya da mirasbırakandan önce ölmüş veya mirastan yoksun kalmış olsa bile tasarruf
yürürlükte kalır; yerine getirme borcu, bu durumlardan yararlananlara geçer.
Yasal veya atanmış mirasçı, mirası reddetmiş olsa bile lehine yapılmış bir tasarrufun
yerine getirilmesini isteyebilir.

Belirli mal vasiyeti:

1. Tek Taraflı Bir Hukuki İşlemdir: Vasiyet, miras bırakanın iradesine dayanır ve alıcının rızasına gerek duyulmaz.

2. Alacak Hakkı Doğurur: Vasiyet edilen mal, doğrudan vasiyet alacaklısına geçmez; tereke borçlarından sonra malın teslimi gerçekleşir.

3. Tasarruf Özgürlüğü Kapsamındadır: Miras bırakan, saklı payları ihlal etmemek kaydıyla bu tasarrufta bulunabilir.

Belirli Mal Vasiyetinin Unsurları

1. Tasarrufta Bulunan Kişi

• Vasiyeti yapan kişi, fiil ehliyetine sahip olmalıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre ayırt etme gücüne sahip ve reşit olan herkes vasiyet yapabilir.

2. Vasiyet Edilen Mal veya Hak

• Vasiyet konusu olan mal, miras bırakanın mülkiyetinde ya da tasarruf hakkına sahip olduğu bir şey olmalıdır. Hukuka aykırı ya da devri mümkün olmayan şeyler vasiyet edilemez.

3. Vasiyet Alacaklısı

• Vasiyet alacaklısı gerçek veya tüzel kişi olabilir. Bu kişi, vasiyet edilen mal üzerinde alacak hakkına sahip olur.

4. Geçerli Bir Vasiyetname

• Vasiyetnamenin yazılı, resmi ya da el yazısı gibi şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmiş olması gerekir.

Belirli Mal Vasiyetinin Geçerlilik Şartları

1. Şekil Şartlarına Uyma: Vasiyetnamenin kanunda öngörülen şekillerde düzenlenmesi zorunludur.

2. Miras Hakkını Sınırlama Durumu: Saklı pay sahibi mirasçıların hakları ihlal edilmemelidir.

3. Malın Teslim Şartı: Belirli mal, terekenin borçları ödendikten sonra teslim edilebilir.

Belirli Mal Vasiyetinin Sonuçları

Belirli mal vasiyeti, vasiyet alacaklısına, mirasçılardan bağımsız bir hak sağlar. Ancak:

• Vasiyet alacaklısı, doğrudan malın sahibi olmaz; mirasçılara talepte bulunması gerekir.

• Malın teslimi sırasında terekenin borçlarının öncelikli olarak ödenmesi gerekir.

• Eğer vasiyet edilen mal tereke dışında kalmışsa (örneğin miras bırakanın ölümünden önce satılmışsa), bu durumda vasiyet hükümsüz hale gelir.

Uygulamada Belirli Mal Vasiyeti

Türk hukukunda belirli mal vasiyeti, özellikle taşınmaz mülkiyetinin ya da aile yadigârlarının korunması amacıyla sıklıkla tercih edilir. Ancak, uygulamada vasiyetnamenin geçerliliği veya mirasçıların itirazları gibi durumlar nedeniyle çeşitli uyuşmazlıklar yaşanabilmektedir. Bu nedenle, vasiyetnamenin açık ve hukuka uygun şekilde düzenlenmesi büyük önem taşır.

Sonuç

Belirli mal vasiyeti, miras bırakanın iradesini gerçekleştirmek için etkili bir araçtır. Ancak, uygulamada olası uyuşmazlıkların önüne geçmek için miras bırakanın vasiyetini net, açık ve hukuki çerçevede düzenlemesi gerekir. Mirasçılar ve vasiyet alacaklılarının haklarının dengelenmesi, bu sürecin sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlar.Hukuki danışmanlık alınarak düzenlenen vasiyetler, miras bırakanın son iradesinin tam anlamıyla yerine getirilmesine önemli katkı sunar. Belirli mal vasiyetinde yasal mirasçıların saklı payları ihlal edilmiş ise yasal mirasçıların tenkis davası açması mümkündür.

#eskişehirmirasavukatı, 2024, 2025