Terekenin Resmi Defterinin Tutulması

Murisin borçlarının olup olmadığından veya ne kadar borcu olduğundan emin olunmaması halinde terekenin resmi defterinin tutulması istenebilir. Özellikle murisinden uzakta yaşamış veya başka nedenler ile murisin mali durumu hakkında tam bir bilgi sahibi olamayan pekçok mirasçı bize şu soruyu sormaktadır. Mirası reddetmeli miyim? Mirası reddedip etmemek konusunda emin değilim. Ya borcu çıkarsa? Borcu olup olmadığını nasıl bilebilirim? Esasen resmi kurumlar nezdindeki alacak ve borçlar tespit etmek görece kolayken, herhangi bir üçüncü kişi nezdinde bir borç ve alacak varsa bunu tespit etmek çok güç olur. Örnek vermek gerekirse, murisinizin yüklü bir borç senedi varsa ve senetten, mirası red süresi geçtikten sonra haberiniz olursa durum karmaşıklaşabilecektir. Bu ve benzer durumlar ili belirsizliği gidermek ve neticede terekenin bilançosuna göre mirası reddetme karar verip vermemek çok daha sağlıklı olabilecektir. Bunun için terekenin resmi defterinin tutulmasının istenmesi gerekir.

Terekenin Resmi Defterinin Tutulması

1. Giriş
Tereke, bir kişinin ölümüyle ardında bıraktığı tüm malvarlığı hakları ve borçlarından oluşur. Terekenin resmi defterinin tutulması, terekenin korunmasını ve mirasçılar ile alacaklıların hukuki belirsizliklerden korunmasını amaçlayan bir yöntemdir. Bu süreç, özellikle mirasçılara sağladığı hukuki güvencelerle önem arz eder. Mirasçılar, terekenin resmi defterinin tutulması ile murisin alacak ve borçlarından bilgi sahibi olabilecek, deftere kaydedilmeyen borçların sorumluluğundan kurtulabilecektir.

2. Hukuki Dayanak
Türk Medeni Kanunu (TMK), terekenin resmi defterinin tutulması sürecini madde 619 ve devamında düzenlemiştir.

• TMK m. 619: Tereke mallarının korunması amacıyla defter tutulması ve diğer önlemlerin alınmasını düzenler.

Mirası reddetmeye hakkı olan her mirasçı, terekenin resmî defterinin
tutulmasını isteyebilir.
Defter tutma, mirasın reddine ilişkin usule uyulmak suretiyle, bir ay içinde sulh
hâkiminden istenir.
Mirasçılardan birinin defter tutma istemi, diğerleri hakkında da etkili olur.

3. Resmi Defter Tutulmasının Süreci

3.1. Talep ve Yetkili Mahkeme
Terekenin resmi defterinin tutulması talebi, mirasçılar, alacaklılar veya ilgililer tarafından sulh hukuk mahkemesine yapılabilir. Bu talep, mirasçıların terekeyi reddetme veya kabul etme haklarını daha bilinçli şekilde kullanmalarına olanak tanır.

3.2. Defter Tutulması Süreci
Mahkeme, şu işlemleri yerine getirir:
1. Tereke mallarının ve borçlarının kapsamlı şekilde tespit edilmesi.
2. Alacaklıların ilan yoluyla bilgilendirilmesi ve taleplerini bildirmesi.
3. Aktif ve pasiflerin deftere kaydedilmesi.

3.3. Sonuçlar
Defterin tamamlanmasının ardından mirasçılar:
• Mirası deftere göre kabul edebilir.
• Mirası reddedebilir.

Deftere göre kabul, mirasçının yalnızca deftere kaydedilen borçlardan sorumlu olmasını sağlar  .

4. Resmi Defter Tutulmasının Sağladığı Güvenceler
1. Hukuki Koruma:
Resmi defter, mirasçıların yalnızca deftere kaydedilen borçlardan sorumlu olmasını sağlar. Sonradan ortaya çıkan borçlar için mirasçılar sorumlu tutulamaz.
2. Terekenin Korunması:
Defter tutulması sırasında terekeye ait malların korunması, icra takiplerinin durdurulması gibi tedbirler uygulanır .
3. Belirsizliklerin Giderilmesi:
Hem mirasçılar hem de alacaklılar açısından terekenin durumuna dair şeffaflık sağlanır.

5. Değerlendirme ve Sorunlar

Terekenin resmi defterinin tutulması, hukuki belirsizlikleri giderme ve tarafları koruma açısından etkin bir yöntemdir. Ancak uygulamada şu sorunlarla karşılaşılabilir:
• Sürecin uzunluğu ve maliyeti,
• Alacaklıların borçlarını bildirmede ihmalkar davranması,
• Uygulamada mahkemelerin süreçleri etkin bir şekilde yönetememesi .

6. Sonuç

Terekenin resmi defterinin tutulması, hem mirasçıların hem de alacaklıların haklarının korunması için hayati öneme sahiptir. Bu süreç, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olmasına rağmen uygulamada etkinliği artırmak için daha fazla pratik düzenlemeye ihtiyaç duyulmaktadır.

Kaynakça:
• Akıntürk, T. ve Ateş Karaman, D. (2011). Türk Medeni Hukuku.
• Özmen, İ. (1991). Uygulamalı Açıklamalı-İçtihatlı Tereke Hukuku Davaları.
• İyilikli, A.C. (2021). Hukuk Yargılamasında Terekenin Resmi Defterinin Tutulması.
• TMK hükümleri ve ilgili mahkeme içtihatları   .